بررسی سیره اخلاقی وسیاسی امام رضا«ع»
سه شنبه ۵ آذر ۱۳۹۲شوراي عالي حوزه علميه قم
مركز مديريت حوزه‌هاي علميه‌ي خواهران
مدرسه علميه الزهراءشهرستان گناوه
تحقيق پاياني سطح دو ( كارشناسي )
موضوع :
بررسی سیره اخلاقی وسیاسی امام رضا«ع»
استاد راهنما :
سركار خانم دشتي مكان
استاد داور :
آقاي دكتر محسن ملكوتي
پژوهشگر :
نرگس سلطان پناهي
پاييز 1389
چکیده :
این پژوهش به بررسی سیره اخلاقی ـ سیاسی امام رضا عليهم السلام می‌پردازد . هدف پژوهش شناخت و معرفي سيره اخلاقي و سياسي امام رضا عليه السلام است . بدين ضرورت که با توجه به اخلاقیات و سیاست‌های جوامع امروزي كه به افول اخلاق رسيده‌اند به سياست‌هاي ضد بشري مي‌پردازند ، لازم است سيره اخلاقي و سیاسي امامان معصوم عليهم السلام كه جانشينان پيامبر اسلام (ص) هستند در جامعه مطرح و به جوانان معرفي و به كار گرفته شود تا جوامع امروزي از سيره و روش اين بزرگواران به شايسته‌ترين وجه استفاده نمايند .
سوال : سيره اخلاقي و سياسي امام رضا عليه السلام چگونه بوده است ؟
روش مورد استفاده در اين پژوهش توصيفي به تحليل محتوا نيز پرداخته مي‌شود . منابع مورد استفاده تاريخي و از جمله : اصول كافي ، بحار الانوار ، مناقب آل ابي طالب ، الارشاد شيخ مفيد است . اين پژوهش شامل سه فصل است : فصل اول مربوط به كليات طرح تحقيق است . از آنجايي كه هر كدام از ائمه اطهار عليهم السلام رفتار و منش خاصي در زندگاني خود داشته‌اند و از بين آنان امام رضا عليه السلام داراي اخلاق اجتماعي و فردي خاص خود است ؛ از ادب و زهد و دوري از تكبر گرفته تا اخلاق اجتماعي اين امام بزرگوار همگي حاكي از اخلاق ويژه ايشان است فصل دوم اين پژوهش اختصاص بررسي زندگاني امام رضا عليه السلام و فضائل اخلاقي ايشان دارد .
امام رضا عليه السلام جامع تمام فضائل عصر خود بودند صدقه دادن ، شركت در تشييع جناره شيعيان ، پرهيز از اسراف ، عيادت بيماران ،كمك به نيازمندان ، ازسيره و منش اخلاقي ايشان است شاهد مثال اينكه امام رضا (ع) فرمودند :
« سُبْحانَ اللهِ ، اِنْ كُنْتُمْ اِسْتَغْنَيْتُمْ فَاِنَّ النّاسَ لَمْ يَسْتَغْنُوا اَطْعِموهُ مَنْ يَحْتاجُ اِلَيْهً ؛خداوند منزه است ، پناه بر خدا ، اگر شما نياز نداريد ، مردمي گرسنه و نيازمند هستند ، اين ميوه‌ها را به آن‌ها كه احتياج دارند بدهيد تا بخورند .»
فصل سوم مربوط است به سيره سياسي امام رضا عليه السلام از آن جهت كه ايشان پنجاه سال عمر شريف خود را در سياست گذارنده است ولي در امور سياسي حاكم بر جامعه دخالتي نمي‌كردند فقط دو يا سه سال آخر عمر شريف كه مقام ولايتعهدي را به شروطي كه براي مأمون گذاشت پذيرفت در طي اين مدت امام (ع) با سيره و روش خاص سياسي خود در دربار مدافع حقوق و احوال شيعيان بود .كمك نكردن به طاغوت ، جلوگيري از ورود ظالمان ، تحريم ارتباط با دستگاه ظالم ، معرفي خلافت به عنوان منصب الهي ، صراحت در اظهار امامت ، دعوت شيعيان به صبر و پايداري از جمله رفتارهاي سياسي حضرت بود . امام با تدبيرهاي الهي خود ، مأمون را در جنگ نرم كه با هدف استحاله جريان امامت آغاز كرده بود ناكام گذاشت تلويحي ولايتعهدي مأمون و رّد منت گذاري او ، با شركت در جلسات مجادله و منظرات آزاد با بزرگان فلاسفه ، متكالمان.
سزاوار است با بررسي سيره فرهنگي ، اجتماعي ، اخلاقي و سياسي ايشان و با بكارگيري آن در موقعيت‌ها و شرايط مختلف از ارزش هاي الهي اين بزرگواران پاسداري شود .
كليد واژه : اخلاق ، امام ، رضا ، سياست