زمينه ها و پيامدهاي اجتماعي و خانوادگي گناه از ديدگاه آيات و روايات و روانشناسي
سه شنبه ۵ آذر ۱۳۹۲
مركز مديريت حوزه هاي علميه خواهران
مدرسه علميه .....الزهرا (س)...
شهرستان ....بوشهر...
تحقيق پاياني سطح دو (كارشناسي)
زمينه ها و پيامدهاي اجتماعي و خانوادگي گناه
از ديدگاه آيات و روايات و روانشناسي
استاد راهنما
سركار خانم رقيه كرمي
استاد داور
جناب آقاي دكتر ملكوتي
پژوهشگر
منيژه شادمان
زمستان 1388
چكيده
گناه درلغت به معناي جرم، خطا، بزه و غيره و در اصطلاح كاري كه در دين، آن را ناروا شمرده باشند يا سرپيچي از قانون. علماي اسلام از قديم، گناهان را بر دو گونه تقسيم نموده اند: گناهان كبيره و صغيره و همچنين منشاء و انگيزه گناه را سه قوه ي شهويه، غضبيه و وهميه مي دانند.
پدر و مادر بطور مساوي در تكوين سلول اوليه فرزند سهيم اند، اما مادر به خاطر دوران حمل و تغذيه ي كودك در رحم و دوران شير دهي سهم بيشتري در ساخت و ساز جسم و جان فرزند ايفا مي كند. علاوه بر اين تمام حالات جسمي و رواني مادر در فرزند تأثير مستقيم مي گذارد.
مهمترين مكان براي تربيت فرزند محيط خانه است، جايي كه فرزند از رفتار و كردار والدين و روش زندگي آنها الگو مي گيرد و به آنچه در خانه مي بيند عادت مي كند، مادر كسي است كه در سرنوشت فرزند و تربيت او بيشترين نقش را دارد، حتي فكر و انديشه او در آن هنگام كه فرزند بصورت جنين در رحم مادر قرار دارد و همچنين زمان شيردهي در او اثر گذار است.
يكي از راههايي كه بوسيله آن مي شود جلو مجرم شدن افراد را گرفت تربيت صحيح است و اين امر از بدو تولد كودك آغاز مي شود. كودك با فطرتي الهي پا به عرصه وجود مي گذارد و اين بر عهده والدين و مربيان اوست كه او را آنطور كه شايسته است تربيت كنند. از عوامل مؤثر ديگر در تربيت كودك، الگوي مناسب است چرا كه كودك در اين سنين متكي به پدر و مادر است و از رفتارهاي آنان بدون كم و كاست تقليد مي كند پس بايد از اين فرصت نهايت استفاده را براي تربيت فرزندان كرد، چرا كه آنها امانتي هستند در دستان ما.
بسياري از گناهان و مشكلاتي كه در زندگي روزمره براي ما انسانها پيش مي آيد به خاطر چهل و عدم آگاهي است. و غالب مفاسد دنيا را از گروه متنعم و قشرهاي مرفه و متكبر مي دانند و اين گروه را عامل اصلي انحراف و شرك و بت پرستي و همچنين عامل انحراف ديگران مي دانند.
البته متنعم بودن فقط در مال و ثروت خلاصه نمي شود چه بسا كه فرزند، مقام، شهرت و علم نيز در اين مقوله مي گنجد و در بسياري از موارد آن را چنان مست و مغرور مي كند كه خود را تافته اي جدا بافته مي دانند و هوا و هوس خود را همچون بتي پرستش مي كنند.
و همچنين هوا و هوس است كه آنان را به انواع خلافكاري و تجاوز جنسي سوق مي دهد. و چه بسيارند كساني كه به خاطر تقليد كوركورانه از اين افراد به بيراه رفته و گمراه شده اند، به خصوص افراد بيكار و تنبل و راحت طلب، كه از عوامل مؤثر در فساد، نابساماني هاي اجتماعي و بزهكاري هستند. و اگر گروهي بخواهند در مقابل اين افراد و اعمالشان سكوت، و يا به نوعي به آنان كمك يا تشويق و يا مدحشان كنند در گناهشان شريكند. بدون ترديد محيط فاسد ناپاك بستري مناسب براي پيدايش گناه است همان گونه كه مكان زباله هاي محل موجب پيدايش و رشد ميكروب است.
حال پيامدهايي كه اين هوا و هوسها، اين تجاوزها و فسادها و تقليد كوركورانه و ... مي گذارد به خود ما برمي گردد چه بسيار نقصهاي جسمي و روحي كه در اثر جهل و عدم آگاهي يا ظلم خواسته و ناخواسته بر فرزندان خويش تحميل مي كنيم. و چه بسيار گناهان و لغزشها كه آثار خاصي در وجود انسان دارد كه اگر خداوند آن را مستور ندارد ناچار سبب رسوايي او در اين جهان مي گردد.
گناه نقش بزرگي در عدم موفقيت بشر به كمالات انساني، بلكه عدم رفع مشكلات عالم طبيعي او ايفا مي كند و علاوه بر امور طبيعي در امور معنوي نيز اثر بسزايي دارد تا آنجا كه سبب از بين رفتن ايمان و تاريك شدن قلب و كم رنگ شدن نور علم و حس تشخيص مي شود. علاوه بر امور معنوي پيامدهاي ديگر گناه عبارتند از فساد، مصائب و سختيها، سلب نعمت و قطع روزي و همچنين هلاكت زودرس و نابودي ملتها است. علاوه بر پيامدهاي دنيوي فرد گنهكار دچار پيامدهاي اخروي و عذابهاي سخت همچون شعله هاي سوزان آتش، حميم داغ و ... مي شود. اين عذابها آنقدر طاقت فرساست كه فرد مجرم حاضر است همه چيز خود را فدا كند تا از آن رهايي يابد اما هرگز چنين نيست و سختتر از همه اين كه مجرمان به چهره هاي خود شناخته مي شوند و در آن روز ديگر نمي تواند گناه خود را از ديگري مخفي كند.
قابل توجه اين كه چرا ما قبل از اينكه به گناه گرفتار شويم و با پيامدهاي آن دست و پنجه نرم كنيم دنبال راههاي پيش گيري نباشيم. چرا آنقدر محبت و انس و الفت در كانون خانواده و بين اعضاي آن باشد تا مانع خيلي از مشكلات و نگراني ها و اضطرابها و انحرافات اخلاقي از جمله انحرافات جنسي در فرزندان نشود. چرا نبايد محيط خانه به جاي دعوا و اختلاف محل نشاط و آرامش و مهر و محبت باشد. و در جامعه نيز اگر صفا و صميميت افراد روز به روز بيشتر بود از اين همه جنايات هول انگيز، ظلمها و تعديها و آدم كشي ها و قتل و غارتها پيش گيري مي شد. و همچنين با دادن ارزش و شخصيت و احياي عزت و كرامت نفس جوانان ديگر جايي براي جوانان عاصي و مجرم به وجود نمي آيد.
از جمله موارد ديگر در پيش گيري از گناه ايمان به خدا، ياد مرگ، حياء، عرض اعمال، عبادات، خودشناسي، محاسبه اعمال و تذكر و يادآوري گناه و احساس مسئوليت است.