شیطان ونقش آن درگمراهی انسان از دیدگاه آیات وروایات
یکشنبه ۱۲ آبان ۱۳۹۲
محقق:اعظم رحمانی پور
چکیده
شیطان دشمن دیرینه و قسم خورده انسان است و قرآن با رها از او به عنوان «عدوّ مبین» نام برده است و پیروی از او را عامل سقوط و ضلالت انسان ها در طول تاریخ می داند. عواملی که سبب شد به پژوهش در رابطه با این موضوع پرداخته شود عواقب شوم پیروی از شیطان است. ما در این پژوهش به نتایجی دست یافته ایم که در واقع همان پاسخ به سوالات پژوهشی است به این ترتیب که از نظر قرآن خداوند همه چیز را نیکو آفریده و در عالم خلقت هیچ چیز شرّ محض نیست. دیدگاه آیات نسبت به فلسفه وجود شیطان این است که اولاً خلقت شیطان از آغاز خلقتی پاک و بی عیب بوده ولی با سوءاستفاده از آزادی خود بنای طغیان و سرکشی گذاشت. ثانیاً: وجود شیطان برای پویندگان راه حق نه تنها زیانبخش نیست بلکه رمز تکامل محسوب می شود. شیطان تا زمان و وقت معلومی مهلت داده شده و مراد از ولایتش بر انسان تنها قدرت فر یب دادن و وسوسه کردن انسان است نه تسلط بر اختیار انسان و قلمرو ولایت او تشریع است نه تکوین که این هم محدود می باشد. ما در این پژوهش اشاراتی هم داشتیم به بعضی از راهها و دامهای شیطان از جمله راههای قلبی و فکری چون وسوسه کردن، همزات و خطوات شیطان و راههای مادی چون تسویل و زینت دادن- آرزوهای دور و دراز، یأس و ناامیدی و ... و راههای عقلی و روانی چون اختلالات روانی و جن زدگی و در آخر هم اشاره کردیم به راههای معنوی و عیوب اخلاقی که پیروی کردن از این دامها آثار و پیامدهای دنیوی و اخروی چون سقوط در جهنم، فراموش کردن معاد و حساب، دوری از مقام قرب الهی و سستی اراده و ... را به دنبال دارد. در مقابله با این دشمن خبیث راهکارهایی نیز ارائه شده است که در صورت استفاده از آنها می توان به مقابله با او پرداخت از جمله راهکارهای زبانی چون دعا کردن، استعاذه، گفتار نیک و راههای قلبی چون یاد خدا، توکل و در آخر هم راهکارهای عملی چون نماز، روزه، تقوا، برنامه‌ریزی و ... .
کلید واژه :شیطان، ابلیس، جنّ، ضلالت، عملکرد شیطان.