بررسی مفهوم عظمت از منظر ایات و روایات
یکشنبه ۱۲ آبان ۱۳۹۲
محقق:سکینه صابری
چکیده
غفلت یکی از رذائل اخلاقی است که اگر انسان از این رذیله اخلاقی دوری نکند و خود را در دامن غفلت رها کند ، دچار عواقب و پیامدهای شوم آن نیز خواهد شد . که این آثار و پیامدها خود نتایج منفی در تکامل اخلاقی و رشد انسان نیز دارد. غفلت مانع گوش داد به اندرز های قرآن ، پیامبران و ائمه و عمل به آن می باشد.قرآن کریم می فرماید : ( أَفَأَمِنَ أَهْلُ الْقُرَى أَن يَأْتِيَهُمْ بَأْسُنَا بَيَاتاً وَهُمْ نَآئِمُونَ )آیا اهل این آبادیهاف از این ایمنند که عذاب ما شبانه به سراغ آنها بیاید در حالی که در خواب باشند؟غفلت کردن باعث می شود انسان از آینده و عقوبت خویش غافل بماند و هیچ گاه به عواقب و آینده خود نیندیشید که چه خواهد شد و در نتیجه چون کارهای خود را بدون تفکر و تدبر انجام می دهد، شکست خورده و مانع پیروزی و موفقیت او درامور می شود.انسان غافل چشم جانش در این عالم از دیدن حقایق نابینا است . در آن جهان نیز چشمش نابینا خواهد بود.
آری غفلت بینایی و واقع بینی را از انسان می گیرد و مانع در ک عاقبت امور می شود. چنانچه حضرت علی ( ع) در این باره می فرمایندک « دوام الغفله یعصی البصیره ؛ تداوم غفلت ، بینایی را زایل می کند »
عواملی که سبب شد ما به پژوهش در رابطه با این موضوع بپردازیم عواقب شوم این صفت رذیله بود که اگر خدای ناکرده در وجودمان ریشه بدواند تمام اعمالمان را طی یک عمر زندگی تباه و نابود کرده و همنشین با جهنمیان و کافران می شویم و روشی هم که ما بر اساس آن این پژوهش را گردآوری کرده ایم ، بر اساس هدف پژوهش بنیادی نظری است و بر اساس ماهیت پژوهش ، توصیفی تحلیلی محتوا است.و همچنین ما در این پژوهش به نتایجی دست یافته ایم که این نتایج که در واقع همانپاسخ سوالات پژوهش است به شرح زیر است :از دیدگاه قرآن غفلت نقطه مرکزی تمام صفات ناپسند و گرایش های مادی است و در حکم قلب در بدن انسان است. هنگامی که قلب بیمار شد سایر اعضاء بیمار است. سپس لازم است که نهایت مراقبت و دقت را درباره رفع غفلت و بیرون آمدن ظلمت و محجوبیت و کدورت دل بنماییم . البته برای توفیق یافتن به این معنی لازم است که قلب خود را از غیر خدا منقطع کرده و همواره یاد خدا را به خود تلقین کنیم.
و همچنین ما دراین پژوهش دیدگاه آیات و روایات را نسبت به مفهوم این صفت رذیله این چنین بیان کرده ایم :غفلت از خدا سر منشا همه غفلت هااست. زیرا اگر انسان به یاد خدا باشد قطعا توجه به همه اوامر و نواهی او نیز دارد همچنین غفلت امادگی لقای پروردگار و گام نهادن در سباط قرب او را از انسان می گیرد زیرا وصول به این مقام والا جز در سایه معرفت و اگاهی امکان پذیر نیست. در این میان به مصادیق غافلان در قرآن نیز اشاره شده که چنین می باشد: خداوند در قرآن و مصادیقی را به عنوان نمونه معرفی کرده و سرنوشت آنها را نیز بیان می کند که برای روشن شدن این جایگاه غفلت و عقوبت غافلان در قرآن به چند نمونه اشاره خواهیم نمود: فرعون یکی از مصادیق غافلین است که خداوند داستان آن را در آیات و سوره مبارکه اعراف بیان فرموده است. حضرت موسی (ع) بارها از اطراف خداوند او را (فرعون)دعوت به خداپرستی کرد اما فرعون از آیات الهی غفلت ورزید و از مرکب تکبر پیاده نشد. سپس خداوند از او انتقام گرفتار و دچار عذاب سختی شد.همان طور که در سوره مبارکه اعراف آمده :« سرانجام از انها انتقام گرفتیم و انان را در دریا غرق کردیم زیرا ایات ما را تکذیب کردند و از ان غافل بودند.» . از دیگر کسانی که داستان او را خداوند در قرآن کریم به خاطر عبرت گرفتن بیان کرده قارون بود. خداوند می فرماید: قارون یکی از ثروتمندان قوم موسی(ع) بود. ما امکانات و ثروت کلان به او دادیم و به این وسیله او را آزمودیم. برای زدودن اثرات زیانبار «غفلت» باید تاریخ را با دقت بررسی کرد. ایوان مدائن ها که آیینه عبرتند، کاخ کسرا ها که ویرانه هایش بازبان بی زبانی می گویند و اهرام مصر که از فراعنه و سرنوشت آنها خبر می دهد و خلاصه این که باید در جای جای این جهان ، آثار باقی مانده پیشینیان دیدن کنیم و درس عبرت بگیریم. به یقین هرچه درباره این موضوعات و تحول روزگار و جابجا شدن حکومتها و قدرتها و ثروتها و تمدن ها بیشتر بیندیشیم ، کمتر گرفتار «غفلت»خواهیم شد.