پيامدهاي فردي ريا از ديدگاه آيات و روايات و روانشناسي
شنبه ۱۱ آبان ۱۳۹۲
محقق:طاهره بختیاری
چكيده :
حقيقت ريا اين است كه انسان ظاهر خود را بهتر از باطن خويش جلوه دهد و آنچه را نشان مي دهد برخلاف باطن او باشد . در اصطلاح روايات ريا شرك خفي به شمار مي آيد و رياكار را مشرك مي نامند و در قرآن نيز آياتي آمده كه اين عمل پليد را مذمت كرده است . براي تشخيص ورود ريا در عمل راههاي مختلفي وجود دارد از جمله اينكه توجه كند ببيند آيا وقتي عمل خيري انجام داد ولي به اسم ديگري تمام شد ناراحت مي شود يا نه ؟
ريا به اعتبار آشكار و پنهان بودن داراي مراتبي است و پايين ترين مرتبة آن اين است كه عبادت را با خلوص نيت انجام دهد و در مقام اظهار آن نيز نباشد ، اما از ديگران متوقع باشد كه احترام او را بطور مخصوص بجا آورند و اگر كاري در اجتماع دارد ، ديگران برايش انجام دهند گويي در مقابل عبادتي كه پنهاني انجام داده از ديگران تقاضاي احترام دارد . ريا با نيت جلب افكار ديگران حرام است اما اگر مقصودش اين است كه توجه ديگران را به خدا از راه عبادت جلب كند ، حرمتي ندارد .
ريا كاري با انگيزه هاي متفاوتي از جمله جاه طلبي ، شهرت و ... صورت مي گيرد . و پيامدهاي سختي در دنيا و آخرت براي فرد به دنبال دارد . پيامبر اكرم ( ص ) مي فرمايند : « خداوند در روز رستاخيز براي شخص دو رو و رياكار دو زبان از آتش قرار مي دهد . »
روان شناسان نيز عقيده دارند فرد رياكار دچار دوگانگي شخصيت است و همواره خود را چنان نشان مي دهد كه نيست . راههاي متفاوتي براي درمان آن بيان شده است از جمله ، تلاش براي پنهان نگه داشتن عبادات مي باشد .